Horizon Zero Dawn

Horizon Zero Dawn grossiert in superlatieven. Het is grafisch overweldigend, er zit veel aandacht in de gameplay en de afwerking is subliem.

Laat ik het maar meteen zeggen: het is niet zo dat Horizon Zero Dawn met originele vernieuwende ideeën komt. De gameplay heeft allemaal concepten die je herkent van andere games, maar dat geldt ook voor een briljante game als The Witcher 3: Wild Hunt. Het hoge niveau van uitwerken van deze concepten maakt dat deze games tot de absolute top horen. Ik heb extra streng naar Horizon Zero Dawn gekeken, want je kan een AAA-game immers niet tegen dezelfde maatlat leggen als een indiegame. Deze review was reeds af en ontwikkelaar Guerrilla Games heeft voor de release er nog een patch tegenaan gegooid, zodat alle vervelende bugjes zijn verholpen. Er is nu wel heel erg weinig af te dingen op Horizon Zero Dawn.

TL; DR
Voor een ieder die niet alles wil doorlezen: Horizon Zero Dawn hoort bij de absolute top van AAA-games en kan nooit een miskoop zijn. Mocht je niet van deze combinatie van genres houden, dan houd je alsnog van deze game. Horizon Zero Dawn geef je aan iemand die zegt niet van gamen te houden, aan een verstokte pc-masterrace-enthousiasteling en aan een Nintendo-fanboy: zie ze bezwijken en hun mening aanpassen.

Grafisch en Audio
Iedereen die de laatste trailers heeft gezien weet dat de grafische kwaliteit erg hoog is. Je moet dit wel bekijken in het licht van PlayStation 4 en het niet vergelijken met een high end gaming pc. Er wordt alles uit je PlayStation 4 geperst om je ogen zoveel mogelijk te verwennen. De kleuren spatten van het beeld af en zodra dat niet meer zo is, dan weet je dat de schemering inzet. Er is inderdaad en dag en nachtcyclus en het kan te pas en te onpas gaan regenen. Dat belemmert je zicht, maar een robot heeft daar absoluut geen last van. Grassprietjes kun je afzonderlijk zien en op afstand herken je de verschillende planten. Er is sfeermuziek in de menu's, maar tijdens het spelen heb je de omgevingsgeluiden om je heen. In een gevecht komen er wel vaker opzwepende trommels bij. Maar er is dus geen echte soundtrack waar iemand zijn ziel en zaligheid blootlegt op de piano of in een aria. Aloy geeft vaak commentaar op de wereld om haar heen en je interacties ermee. Dus als je een plantje plukt, wanneer het gaat regenen of als ze wordt opgemerkt door een robot. Soms zit hier ook een kleine hint bij. Ze praat zeker niet altijd en er zijn veel variaties in hetgeen ze zegt, dus het blijft leuk. Aloy is bijvoorbeeld niet erg dol op zwemmen in koud water en dat laat ze subtiel en sarcastisch merken door “dat was .. verfrissend..” en “nu ben ik absoluut wakker” te zeggen.  

Menu's
De menu's zijn heel overzichtelijk gemaakt en erg intuïtief. Dat betekent dat als je op de touchpad drukt het menu meteen opent op de kaart. Mocht je een robot aan het bekijken zijn, dan komt dus in plaats van de kaart  meteen de informatie over die specifieke robot naar boven. Dit zorgt ervoor dat je veel minder in de menu's loopt te rotzooien. Je kan door het aanklikken van de locatie van een quest deze meteen activeren als je dat wilt. Ook heb je een radiaalmenu onder je linkerbumper zitten waarmee je jouw wapen kunt kiezen. Hiermee kun je ook meteen extra ammunitie maken, mocht je even zonder zitten. Veel van dit soort innovaties, waar ik er slechts een paar van heb genoemd, houden de menu-interacties tot een minimum beperkt, zodat je meteen weer door kunt met de game.

Er is veel te craften en aan te passen in Horizon Zero Dawn. Kleding en wapens kun je met modificaties aanpassen om bepaalde aspecten ervan te verbeteren. Zo maak je jouw kleding bijvoorbeeld beter om mee te sluipen en meteen extra resistent tegen vuur. Wapens worden op dezelfde wijze gepimpt. Je kunt te allen tijde drankjes en vallen maken, dus ook midden in een gevecht. Dat is nodig ook, want in het begin kun je niet veel bij je dragen. Wapens, kleding, ingrediënten, drankjes, modificaties en iedere vorm van munitie heeft zijn eigen draagtas die je weer kunt vergroten met spullen die je vindt in het veld. Natuurlijk zijn de laatste uitbreidingen altijd met zeldzame onderdelen. Vaak wordt hier gebruik gemaakt van bepaalde lichaamsdelen van dieren, omdat je deze niet kunt kopen bij handelaren. Zo word je gedwongen op jacht te gaan en niet simpelweg met plantjes plukken en verkopen alles te verzamelen. De quests zijn verdeeld in categorieën. Dit maakt het makkelijker om snel een bepaald type quest te vinden, waar je zin in hebt. Als je iets specifieks wilt hebben, dan kun je er een ‘job' voor aanmaken. De spullen die je nodig hebt zijn nu een boodschappen-quest geworden en je krijgt een melding wanneer je alles bij elkaar hebt gesprokkeld. Vaardigheden en wapens die je kunt vrijspelen of kopen hebben allemaal een kort filmpje dat laat zien wat het effect is. Zo is de kans op teleurstellingen al een stuk kleiner. Zoals de betere games betaamt, is er ook een uitgebreide foto-modus. Je kunt naar hartenlust op die manier de wereld vastleggen, met en zonder filters, met en zonder Aloy. Reuze handig om in missies mee om de hoek te kijken.

HUD
De heads up display (HUD), is nogal druk en vol. Er wordt zeer veel informatie weergegeven en dat stoort met de adembenemende wereld om je heen. Guerilla Games geeft je dan ook absurd veel controle over de HUD. Ieder icoon kun je aanpassen en tevoorschijn laten komen wanneer je wilt.

De objecten die je kunt oppakken worden met een witte marker aangegeven, zodat je altijd weet of er iets op te pakken is en wat het is. Is de kleur rood dan kun je het niet oppakken. Dit is echt noodzakelijk, want er is bijzonder veel te zien en te ontdekken. Groen en blauw geven aan dat hier zeldzame en bijzondere ingrediënten of onderdelen op te pakken zijn. Paars is voor collectables.

Focus
Vroeg in de game vind je een “Focus”, een apparaat dat Aloy op haar rechteroor draagt. Als je dit activeert heb je een augmented reality beeld over het scherm waarmee je meer kunt zien, sporen kunt volgen, vijanden kunt ‘taggen', informatie kunt achterhalen over robots en meer. Je Focus kan ook door muren en rotsen heen kijken en dat is onontbeerlijk. Met de Focus kun je van de meeste robots en mensen hun vaste routes achterhalen. Zo weet je hoe je ze kan ontwijken en verrassen. Als je jouw Focus gebruikt om er een spoor mee te volgen, dan zie je steeds een glimp van het wezen of object dat je volgt. Zo weet je ook in welke richting de sporen gaan. Je Focus werkt alleen niet als je aan het zwemmen bent.

Verhaal
Horizon Zero Dawn draait in het geheel om het ijzersterke verhaal. Er zijn daarom in het begin aardig wat cutscenes die je het een en ander uitleggen. Het is een aangrijpend verhaal over uitsluiting, discriminatie en tradities. Als je kinderen hebt of gewoon veel empathisch vermogen, dan voel je duidelijk de pijn. Ik kreeg een brok in de keel bij het spelen van het begin. Het verhaal draait om Aloy, een meisje dat vanaf haar geboorte uit de stam genaamd Nora is verstoten. Ze wordt opgevoed door Rost, een andere verstotene (outcast). Vanwege deze status mogen stamleden helemaal niet met je spreken. Blijkbaar mag schelden en stenen gooien dan weer wel. Aloy wil als kind weten wie haar moeder is en dit gegeven is de rode draad door Horizon Zero Dawn heen. Om dit te weten te komen moet zij meedoen aan de “Proving”, een reeks uitdagingen voor jongeren. Als zij die wint dan mag zij dit vragen aan de vrouwelijke geestelijk leiders van de Nora, de zogenaamde matriarchen. Er is een blanke, een zwarte en een Aziatische matriarch en door de hele game heen merk je dat huidskleur er niet toe doet, maar je lidmaatschap van een specifieke stam wel. In Horizon Zero Dawn wordt constant een gevoel van urgentie gegeven, ook in de zijmissies. Natuurlijk hoef je niet alles gehaast te doen, maar de wereld wordt bevolkt door agressieve robot-machines die doen denken aan dinosauriërs. Daarnaast zijn er mensen en dat betekent uiteraard bijgeloof, tradities, intriges, politiek, liefde, oorlogen, samenzweringen, bandieten en handelaars. In Horizon Zero Dawn is er altijd wel wat te doen. De stemacteurs zijn goed op dreef en brengen de emoties oprecht en betrouwbaar over. Als een NPC onoprecht klinkt, dan liegt deze steevast. (Ik mag niet meer typen vanwege spoilers.)

Genre
Dit is een mengeling van meerdere genres die ten dienste staan van het verhaal. Het is een RPG-stealth-adventure met survival invloeden. De wereld is neolithisch, bezaaid met vooruitstrevende technologie uit de toekomst. In Horizon Zero Dawn moet je vaak sluipend je doelen halen. Je vijanden zijn groter, sterker en komen nooit alleen. Een frontale aanval lukt daarom alleen met goede wapens en vooral een dosis geluk. Je komt verder met een goed plan en het tactisch inzetten van vallen. In gesprekken kun je op doorslaggevende momenten kiezen voor een slimme, een gemene of een lieve reactie. Ook kun je jezelf, je wapens en je kleding aanpassen naar je eigen speelstijl. Ten slotte zijn er omgevingspuzzels die je moet oplossen om verder te komen. Simpel gezegd zijn het spelelementen die we kennen van The Witcher 3: Wild Hunt en Tomb Raider.

Gameplay
Je bent behoorlijk vrij in je bewegingen. Je kan rennen, sluipen, rollen, springen en zwemmen. Je kan ook snel en zelfs sneaky zwemmen om iemand te verrassen. Je kan alleen met je hoofd onder water zwemmen en niet duiken naar de bodem. Bij het rennen is er geen uithoudingsmeter, dus je kan de hele kaart doorrennen als je daar zin in hebt. Als je aan het rennen bent en op sluipen drukt, dan glij je het laatste stuk. Je glijdt lekker ver door en daar kun je goed tactisch gebruik van maken. Zo kom je namelijk snel van bosje naar bosje om ongezien te blijven. Er is ook een ‘snel reizen'-systeem (fast travel) dat gaat van kampvuur naar kampvuur of vanuit het veld naar een stad. Dit kost je een fast travel-pack. Je kan deze zelf craften, kopen en vinden. Later in de game kun je iets kopen waarmee je onbeperkt kan rondreizen. Snel reizen kan ook midden in een gevecht, dus zorg ervoor dat je genoeg packs hebt.

Je gezondheid wordt linksboven weergegeven en de balk eronder is de inhoud van je medicijn-tasje. Dit vul je met planten die je onderweg plukt. Wanneer je wilt kun je jouw gezondheid aanvullen met je tasje. Dit is een superhandige innovatie. Je eerste blok van je gezondheidsbalk vult steeds vanzelf aan. Je hebt later ook de beschikking over gezondheidsdrankjes, maar die zijn een stuk duurder in gebruik. Er is ontzettend veel te zien, te ontdekken en te verzamelen. Je komt ook kapotte robots tegen waar je onderdelen vanaf kunt plukken. Ik ben in games een vreselijke verzamelaar en pak alles mee wat ik tegenkom. Als je veel verzamelt dan heb je ook sneller de spullen om je tassen groter te maken. De valuta zijn metaalscherven genaamd shards en deze kun je ook overal tegenkomen. Het doen van zijmissies en praten met npc's is noodzakelijk om zaken vrij te spelen en te ontdekken. Dat is ook een reden dat doorvragen in gesprekken altijd verstandig is.

Open wereld
Horizon Zero Dawn heeft een open wereld en je kan dus gaan en staan waar je wilt. Bij veruit de meeste missies zijn er meerdere oplossingen en tactieken mogelijk om deze tot een goed einde te brengen. Soms leent een quest zich daar niet voor en is een meer lineaire opbouw gewenst. Dan wordt je geconfronteerd met smalle gangen die steeds uitkomen in een groot gebied. Hier kun je weer doen wat je wilt en dan weer door een smalle doorgang. Ook kwam ik meerdere routes tegen die uiteindelijke gewoon op dezelfde plek uitkomen. Dit is een leuke manier om een open wereld toch soms lineair te maken.

In galop
Je kan bepaalde robots hacken en dan doen ze even niets. Dit geeft je de mogelijkheid ze uit te schakelen. Sommige machines kun je na ze te hacken ook berijden als een paard. Mocht je te voet verder willen gaan, dan kan je ze later weer roepen door te fluiten. Rondrennen met een rijdier gaat sneller en is veiliger. Jouw robot kan namelijk gewoon vechten met jou op zijn rug. Anderzijds is lopen verstandiger, want dan mis je minder van de wereld. Het berijden van een robot gaat helaas niet met allemaal. Er zijn ook vliegende machines en ik zie deze graag in deel twee mij de wereld rondtorsen.

Opslaan en doodgaan
Het spel opslaan kan alleen bij een kampvuur. Let wel even op: veel kampvuren zijn niet op een veilige plek en het feit dat je naast een kampvuur staat betekent niet dat niemand je kan aanvallen. In een gesprek met een NPC ben je wel veilig voor robot-geweld en boze bandieten, maar zodra je bent uitgesproken mag je weer op je hoede zijn. Als je dood gaat dan begint de game meteen bij het laatste punt waar er opgeslagen is. Dit kan zijn bij een kampvuur of ergens anders, want Horizon Zero Dawn slaat automatisch op bij belangrijke punten. Bij je dood ben je al jouw voortgang kwijt. Andere menu-instellingen worden wel onthouden, maar toegekende vaardigheden (skillpoints) niet. 

Quests
Je kunt elke quest starten die je wilt. Er wordt geen waarschuwing afgegeven als je eigenlijk een te hoog of nogal laag level hebt. Ik was dus in het begin een quest aan het doen en het ging vreselijk moeizaam. Toen bleek ik een aantal levels te laag te zijn. Doorgaans zijn er twee hoofdquests die je kunt doen. Het volgen van meerdere verhaallijnen tegelijk maakt het ook weer afwisselender. Ik weet zeker dat dit is gedaan om mensen die door de game willen haasten toch meer mee te geven van het verhaal. Naast de hoofdquests zijn er natuurlijk een heleboel zijmissies die je kunt doen. Telkens als je een wapen hebt aangeschaft opent er bijvoorbeeld een tutorial-quest voor dat specifieke wapen. Deze hoef je absoluut niet te doen, maar ze leveren wel een leuke hoeveelheid xp op. Horizon Zero Dawn begint met een tutorial, maar eigenlijk duurt deze tot je het complete begingebied hebt doorlopen. Na ongeveer drie uur als je alles hebt gedaan wat er te doen valt begint de “Proving”. (Tip: Koop voordat deze begint een goed wapen en degelijke outfit. Je hebt het nodig.) De zijmissies zijn vaak speurtochten, waarbij je je Focus gebruikt om sporen te volgen en uit te zoieken wat er is gebeurd. Je bent dan een detective zoals Batman: onderzoek de feiten en schakel alles en iedereen uit die je scheef aankijkt.

Handelaren en gokken
Je kunt overal handelaren tegenkomen. Ze bieden allemaal dezelfde prijzen voor je spullen, maar verkopen niet allemaal hetzelfde. Je kan wel bij iedere handelaar de spullen terugkopen die je aan een ander hebt verkocht. Ze verkopen allemaal in ieder geval wapens, kleding, ammunitie en schatkistjes (treasure boxes). Alles valt in een categorie, die wordt aangegeven door een kleur. Je weet dus meteen of iets beter of slechter is door de categorie waar dit in zit. Een treasure box heeft een willekeurige inhoud. Dit betekent dat als je in een doos hebt gekeken zonder uit te pakken en je gaat dood, dat de doos een andere inhoud heeft. Om hiervoor tactisch dood te gaan kan dus wel, maar doorspelen geeft je altijd meer plezier. Iedere handelaar die je ontmoet heeft ook een gratis doosje voor klanten die voor het eerst langskomen, dus het loont altijd de moeite om een handelaar aan te spreken. Handelaren hebben ook echte gokkansen, zoals de shard gambler box van 10 shards. De inhoud is een gok en ik had achter elkaar een doos met één, zeven, vijftien en tien shards. Mocht je meer geluk hebben dan ik, dan kun je ook gaan voor een modificatie doos van 100 shards. Hier zit een willekeurig wapen of modificatie in. Ik scoorde een ‘12{976383d11fa462518c399b0112faa94e01f0c66c0dce8eb92c59d6f2520bde40} damage coil' en geloof me, dat was het geld niet waard. Er is ook een speciale modificatie doos van 1350 shards, maar die heb ik lekker laten liggen. Met mijn geluk is dat een dure grap. Met het doen van quests kan je ook een opmerkelijke beloningsdoos (remarkable reward box) verdienen. Deze zijn altijd gevuld met leuke zaken. De betere handelaren verkopen ook kaarten om collectables te kunnen vinden.

Collectables
Er is zoveel lore te vinden in de wereld. De meeste zaken ontdek je met je Focus. Er zijn stukjes tekst, audio, beeld of het zijn holografische projecties. Alles kun je terugvinden in je notebook. Hierdoor krijg je mooie kijkjes in het leven voordat de beschaving ten onder ging. Stukjes krant, reality shows, afscheidsbrieven, liefdesverklaringen, het draagt allemaal bij tot een sfeerimpressie van die laatste dagen. Dat liet mij ook nadenken over de sfeerimpressie die wij nu afgeven, maar we spelen games om ons af te leiden van de dagelijkse beslommeringen. Omdat Horizon Zero Dawn zich zo ver in de toekomst afspeelt, weten de mensen allang niet meer waar de oude objecten ooit nuttig voor waren. Zo worden sleutels aangemerkt als antiek klokkenspel en een kurketrekker als een antieke tandenstoker. De kaarten voor collectables zoals metalen bloemen, vantage (delen van een dagboek verstopt op bijzondere plekken), banuk-beeldjes (geofferde paardenpoppetjes) en ancient vessels (koffiemokken) geven slechts het gebied aan waar je het object ongeveer kan vinden. Dit kan ook boven- of ondergronds zijn.

Trainen
Er zijn trainingsplekken genaamd ‘Hunting Grounds' waar je opdrachten kunt doen. Er zijn veel verschillende soorten opdrachten zoals het afschieten van specifieke beesten met een bepaalde ammunitie, het doden van robots door stapels hout op ze te laten vallen, racen, robots bevriezen en dan pas doden tot het gebruik maken van specifieke vallen. Hoe sneller je het doet, des te groter de beloning. Je kan halve, hele en brandende zonnen verdienen. Hiermee krijg je toegang tot een elitair clubje. Natuurlijk krijg je ook xp en leuke dozen cadeau. Als je enthousiast bent en de opdrachten en trainingen goed afrondt, dan krijg je speciale wapens voor de moeite en de eer. Dit zorgt wederom voor meer afwisseling, want veel van deze acties komen in het spel niet voor. 

Bandieten
Waar anarchie heerst, zijn bandieten. Er is een vriendelijke psychopaat die je quests geeft om de bandietenkampen uit te moorden. Hij helpt zelf ook mee en betaalt goed, ook al zijn zijn motieven enigszins twijfelachtig. Deze missies zijn ideaal om weer andere strategieën uit te proberen, want mensen reageren anders dan robots. Ook scheelt het veel dat er iemand meevecht. De AI is behoorlijk goed en ik heb het nog geen een keer meegemaakt dat mijn kameraad in de weg liep.

Kritiek
We zijn eindelijk aangekomen bij het muggenziften. Ik heb mijzelf gedwongen om extreem kritisch naar de game te kijken en dit kwam hierbij naar voren. Het zijn details, ik weet het, maar voor een volledige en eerlijke blik moeten we nu eenmaal alles in ogenschouw nemen. Dit gedeelte was iets langer, maar Guerrilla Games heeft reeds bugs gepatcht. De overige puntjes worden waarschijnlijk ook erg snel weggepoetst. 

• De lipsynchronisatie in de gesprekken is niet altijd even synchroon.
• In veel quests moet je iets zoeken en dan is het nodig met objecten te interacteren. Soms gaat dat erg stroef en krijg je de prompt maar niet in beeld. 

Hier volgt het ware azijnpissen: de puntjes die je bij een andere game niet eens vermeld, maar hier toch even erbij worden gezet.

• De bekende problemen met spellen in derdepersoonsgezichtsveld, waarbij de camera af en toe achter een object zit. Dit wordt tot een minimum beperkt, maar het is per definitie onmogelijk om het helemaal te voorkomen. Zodra dit gebeurt dan merkt de game het en zet de camera op een andere plek. Deze nieuwe plek kan uiteraard ook het zicht belemmeren en de camera verschiet wederom. Als je tegen een rotswand aan bent gedwongen door een kudde robots, dan kan het even duren voordat het beeld weer goed is. Het feit dat je als een malle om je heen aan het meppen, rollen en springen bent helpt jou natuurlijk ook niet mee.
• Je kunt in HZD gebruik maken van een automatische routebepaling die voor jou de beste weg zoekt naar je doel. Dit werkt even goed als je TomTom: vaak handig, maar het volgt de natuurlijk de officiële weg en dat kan een omweg zijn naar je doel. Ik bepaal doorgaans mijn eigen (sluip)route met behulp van de kaart.
• Er is weinig echte muziek in de game. Het zit voornamelijk in de menu's en bestaat grotendeels uit soundscapes.
• Er zijn hele verschillende soorten gebieden, zoals sneeuw, toendra en woestijn. Overal is wel dezelfde flora en fauna te vinden, alleen komt het meer of minder vaak voor.
• Bij het craften voor meer draagcapaciteit van je tassen kun je niet meteen zien welke je kan upgraden, omdat je nu eindelijk de juiste spullen hebt. (Je kan hier een ‘job' voor aanmaken, zodat het in je scherm verschijnt, maar ik wilde het toch even melden.)

Gebiedsexpansie?
Als je de uiteinden van de kaart opzoekt, dan krijg je een melding dat je het speelgebied aan het verlaten bent. Er zijn wel in een verre uithoek aan het einde van de kaart lichten en machines te zien. Daar krijg de boodschap dat je het gebied niet in kan. Mogelijkerwijs duidt dat op DLC die het spel nog een stuk groter maakt.

Conclusie
Net zoals The Witcher 3: Wild Hunt de lat hoog heeft gezet voor action RPG's, doet Horizon Zero Dawn nu hetzelfde voor alle actiegames. De verbeteringen voor de user interface in consoles die Guerrilla Games heeft bedacht dienen overal gemeengoed te worden. Ook op de pc gebruiken mensen een controller en een goede interactie betekent nu eenmaal meer gameplezier. Wat constant terugkomt is de aandacht die is besteed aan de afwerking. Deze game kon absoluut al maanden eerder worden uitgebracht, maar in de kleine finesses zie je de zorg die hieraan is besteed. Horizon Zero Dawn is niet perfect, zoals je kunt lezen bij Kritiek, maar het komt wel heel dicht in de buurt van perfectie. Of je nu van verhaal houdt, van actie, van sluipen of gewoon rondbanjeren, je zit hier altijd mee goed. Sommige games steken nu eenmaal met kop en schouders boven het maaiveld uit, zodat al het andere een beetje middelmatig aandoet. De FOK!games beoordelingsrichtlijnen zijn erg duidelijk: als een game bijna perfect is, dan verdient deze een 10. Ik wilde een 9,5 geven vanwege een aantal bugs, maar nu Guerrilla Games ook die heeft verwijderd kan ik niet anders dan de maximale score toekennen. Horizon Zero Dawn komt exclusief voor PlayStation 4 op 1 maart uit .